από την ιστοσελίδα της callisto.gr
Με αφορμή δημοσιεύματα σε ΜΜΕ και αναρτήσεις σε ΜΚΔ για περιστατικό επίθεσης λύκου σε σκύλο οικογένειας στην Πάρνηθα, κοντά στο ορειβατικό καταφύγιο Μπάφι (βλ. π.χ. https://dasarxeio.com/2022/01/08/106712/), ας γίνουν γνωστά τα εξής:
Η Περιβαλλοντική Οργάνωση «Καλλιστώ» ενημερώθηκε, πριν περίπου ένα μήνα, τόσο από τα κοινωνικά δίκτυα και από ομάδες πολιτών που ασχολούνται με την άγρια ζωή, όσο και από επισκέπτες του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, για την ύπαρξη λύκων ισχυρά εξοικειωμένων με την ανθρώπινη παρουσία στην κεντρική Πάρνηθα και συγκεκριμένα στις περιοχές κοντά στο ορειβατικό καταφύγιο «Μπάφι», όπου αναφέρθηκε το περιστατικό επίθεσης σε σκύλο.
Ο εξειδικευμένος επιστήμονας – μέλος της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ Δρ. Γ. Ηλιόπουλος εκτίμησε ότι βρισκόμαστε πιθανώς μπροστά σε φαινόμενο προσαρμογής του είδους σε ανθρωπογενές περιβάλλον και εξοικείωσής του στην ανθρώπινη παρουσία, που μπορεί να προκλήθηκε από παροχή τροφής στην άγρια πανίδα της περιοχής, ακούσια ή εκούσια (με στόχο την φωτογράφησή ζώων), κάτι που αποδεδειγμένα και σταδιακά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή εξοικείωση και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα επιθέσεις των λύκων σε σκυλιά ή ακόμα και τραυματισμό ανθρώπων.
Προφανώς, το φαινόμενο αυτό χρήζει αντιμετώπισης, τόσο άμεσα όσο και μεσοπρόθεσμα-μακροπρόθεσμα, γι’ αυτό και η «Καλλιστώ» ΑΠΕΣΤΕΙΛΕ ΠΡΙΝ ΕΝΑ ΜΗΝΑ, ΣΤΙΣ 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021, ΥΠΟΜΝΗΜΑ στον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, για την ανάγκη ανάληψης σχετικής πρωτοβουλίας. Επειδή γνωρίζαμε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στους Φορείς Διαχείρισης με την εξελισσόμενη εφαρμογή του Ν. 4685/2020 και την υποκατάστασή τους από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, το υπόμνημα αυτό κοινοποιήθηκε παράλληλα τόσο στο ΥΠΕΝ όσο και στον ΟΦΥΠΕΚΑ. Ο Φορέας Διαχείρισης καταργήθηκε λίγες μέρες μετά την επιστολή της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ, στις 23/12, οπότε δεν πρόλαβε να αναλάβει καμιά πρωτοβουλία, απ’ όσα ξέρουμε. Το ΥΠΕΝ και ο ΟΦΥΠΕΚΑ οφείλουν να κινητοποιηθούν και να αναλάβουν αμέσως δράση. Οι προτεινόμενες από ΚΑΛΛΙΣΤΩ άμεσες ενέργειες, είναι συνοπτικά οι εξής:
Α. ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ:
1. Τοποθέτηση αυτόματων φωτογραφικών καταγραφικών διατάξεων στα σημεία εμφάνισης λύκων ώστε να εκτιμηθεί η συχνότητα εμφάνισής και προσέγγισης τους.
2. Ενημέρωση των επισκεπτών που κατευθύνονται προς τον κεντρικό τομέα του Εθνικού δρυμού με χρήση εντύπου και σύντομου κειμένου που θα διανέμεται επιτόπου, για την αποφυγή εκούσιας ή ακούσιας παροχής τροφής προς την άγρια πανίδα, συμμόρφωση με τους κανονισμούς του Εθνικού Δρυμού που αφορούν την παρουσία σκύλων στις περιοχές εντός Ε.Δ, καθώς η παρουσία σκύλων κινητοποιεί έντονα εξοικειωμένους (και όχι μόνο) λύκους στο να προσεγγίσουν ανθρώπους και να επιτεθούν στα σκυλιά τους (συχνές περιπτώσεις). Επιπλέον, μικρής ηλικίας παιδιά δεν θα πρέπει να κινούνται ασυνόδευτα για προληπτικούς λόγους.
3. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η χρήση τροφής για προσέλκυση των λύκων για φωτογράφηση τους και να γίνεται ανεκτή ως δραστηριότητα, καθώς αποτελεί μια ακόμα «επιβράβευση» της προσέγγισης των ζώων.
4. Οι συστάσεις για περιορισμό των κατοικίδιων (κτηνοτροφικά ζώα και σκύλοι σε ασφαλείς χώρους -εντός αποτελεσματικής περίφραξης) κατά τη διάρκεια της νύκτας θα πρέπει να αφορούν και τους γειτονικούς οικισμούς περιμετρικά του δρυμού.
5. Τοποθέτηση φωτιστικών συσκευών (π.χ. φανάρια οδοσήμανσης) στα σημεία προσέγγισης που θα πρέπει να μετακινούνται τακτικά. Οι λύκοι φοβούνται ή είναι επιφυλακτικοί σε οτιδήποτε νέο σε μια περιοχή (νεοφοβία) τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα.
6. Διερεύνηση στην ευρύτερη περιοχή (όχι μόνο στα σημεία των περιστατικών) προς εντοπισμό εστιών παροχής εν δυνάμει ανθρωπογενούς προσέλευσης τροφής όπως σημεία όπου πετιόνται πτώματα κτηνοτροφικών ζώων ή άλλα ζωικά υπολείμματα, αποφάγια, ανοικτοί κάδοι απορριμμάτων.
7. Προσεκτική αποκομιδή αστικών απορριμμάτων στον τομέα προσέγγισης αλλά και στους οικισμούς περιμετρικά του Ε.Δ ώστε να μην υπάρχουν σκουπίδια εκτός κάδων ιδιαίτερα κατά της νυκτερινές ώρες.
8. Προγραμματισμένες επισκέψεις και περιπολίες δασικών υπαλλήλων και προσωπικού του φορέα διαχείρισης, σε περιοχές προσέγγισης καθώς και απόκριση σε κλήσεις πολιτών σε περιπτώσεις προσεγγίσεων.Β. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ:Σύσταση και λειτουργία ομάδας άμεσης επέμβασης και απώθησης.
Η ενεργητική αντιμετώπιση συνίσταται στην εφαρμογή δευτερογενούς απώθησης, επώδυνου δηλαδή ερεθίσματος σε συνδυασμό με την μη επιθυμητή συμπεριφορά των λύκων. Θα πρέπει να παραχθεί έντονο και επώδυνο ερέθισμα προς τους λύκους κατά τη προσέγγιση τους -και μόνον στις περιοχές και τις περιπτώσεις που θέλουμε να απωθήσουμε τα ζώα- εντός δηλ. κατοικημένων περιοχών (π.χ κατά τη διάρκεια προσέγγισης λύκων στο καταφύγιο «Μπάφι») με την χρήση εκτοξευτήρων φωτοβολίδων, κροτίδων με τροχιοδεικτικό, πλαστικών σφαιριδίων με καραμπίνα 12mm, κροτίδων με κέλυφος, εκτοξευτήρων τύπου paint ball, χρήση συσκευών παραγωγής δυνατού θορύβου κ.λπ.
Η εφαρμογή των αποτρεπτικών αυτών μέτρων θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή στα ζητήματα ασφάλειας από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό στη χρήση του εξοπλισμού και πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενες, για ικανό χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να υπάρχει πάντα δυνατότητα διαφυγής για τα ζώα. Δεν κάνουμε απώθηση σε φυσικές περιοχές όπου δεν ενοχλούν με την παρουσία τους οι λύκοι, αλλιώς η σύνδεση θα γίνει με το άτομο/α που κάνει την απώθηση και όχι με τον χώρο (αυτό που ενδιαφέρει).
Το πλήρες Υπόμνημα (8 σελίδων) περιλαμβάνει παραπομπές και αναφορές σε επιστημονικές εργασίες και δημοσιεύσεις (βλ. συνημμένες φωτογραφίες). Προσθέτουμε ότι η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, έχει προτείνει εδώ και χρόνια, την ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, που, δυστυχώς, δεν υπάρχει στη χώρα μας, ενώ παραμένει απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τον σχεδιασμό δράσεων και διαχειριστικών πρακτικών με στόχο την άμβλυνση της σύγκρουσης ανθρώπου-λύκου στη χώρα. Στην ιστοσελίδα της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ (https://www.callisto.gr/wildlife/lykos) υπάρχει ένα σχετικά σύντομο ενημερωτικό κείμενο για τον λύκο, ενώ στον σύνδεσμο https://tinyurl.com/y82z6sk9 είναι διαθέσιμη τεχνική αναφορά- επισκόπηση, επικαιροποιημένη τον Αύγουστο του 2020, που αφορά στην κατάσταση διατήρησης του λύκου στην Ελλάδα καθώς και ανασκόπηση των μεθόδων περιορισμού της σύγκρουσης με ανθρώπινες δραστηριότητες με βάση την διεθνή βιβλιογραφία αλλά και την ελληνική εμπειρία.
Δυστυχώς όλα τα παραπάνω δεν ήταν δυνατόν να αναλυθούν στον λίγο χρόνο που δόθηκε στον Υπεύθυνο Επικοινωνίας της Καλλιστώς στο δελτίο ειδήσεων του ΜΕGA (https://www.youtube.com/watch?v=o8fZidAGk2U&ab_channel=callisto.gr).
