Πολλοί πιστεύουν ότι μόνο η πυρηνική ενέργεια μπορεί να μας σώσει από την κλιματική κατάρρευση. Αυτό είναι ανοησία. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι μη ασφαλείς και πολύ ακριβοί.
Αναγέννηση των πυρηνικών σταθμών;
Πυρηνική ενέργεια; Όχι ευχαριστώ!
της ULRIKE HERRMANN*
Τρεις πυρηνικοί σταθμοί θα τεθούν (τέθηκαν στμ) εκτός λειτουργίας στο τέλος του έτους και το 42% των ερωτηθέντων αμφιβάλλει τώρα ότι ήταν καλή ιδέα να κλείσουν αυτοί οι αντιδραστήρες. Αυτό άλλαξε τη διάθεση: μετά από ένα τσουνάμι που κατέστρεψε τους αντιδραστήρες στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011, το 80% των Γερμανών ήταν πεπεισμένοι ότι θα έκλειναν όλους τους πυρηνικούς σταθμούς μέχρι το 2022.
Ωστόσο, η κλιματική κρίση δημιούργησε νέες προτεραιότητες. Εξάλλου, η ατομική ενέργεια έχει το πλεονέκτημα ότι δεν εκπέμπει σχεδόν καθόλου αέρια θερμοκηπίου και παρέχει αξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια, ενώ οι ανεμογεννήτριες και οι ηλιακοί συλλέκτες αποτυγχάνουν όταν υπάρχει ηρεμία ή σκοτάδι. Ως εκ τούτου, αρκετοί οικονομολόγοι, δημοσιολόγοι και επιχειρηματίες ζητούν επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια.
Όμως η πυρηνική ενέργεια δεν έχει μέλλον. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι επικίνδυνοι, δεν υπάρχει χώρος αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων και η πυρηνική ενέργεια είναι εμπορικά βιώσιμη μόνο και μόνο επειδή έχει επιδοτηθεί από το κράτος με δισεκατομμύρια. Η πυρηνική ενέργεια είναι η μόνη τεχνολογία που γίνεται όλο και πιο ακριβή. Συνήθως, όσο πιο συχνά κατασκευάζονται προϊόντα, τόσο φθηνότερα γίνονται. Απλά σκεφτείτε το smartphone. Στην περίπτωση των αντιδραστήρων, από την άλλη, σχεδόν κάθε νέα κατασκευή μετατρέπεται σε φιάσκο.
Ο φινλανδικός αντιδραστήρας Olkiluoto-3, ο οποίος ξεκίνησε το 2005, είναι διαβόητος. Αρχικά υποτίθεται ότι θα λειτουργούσε το 2009 και κόστισε 3 δισ. ευρώ. Ο αντιδραστήρας θα συνδεθεί πλέον στο διαδίκτυο το 2022 και έχει γίνει υπερτριπλάσιος. Οι Φινλανδοί δεν περιμένουν πλέον ότι αυτός ο αντιδραστήρας θα είναι ποτέ κερδοφόρος.
Φωτογραφία: Λευτέρης Καραγιαννόπουλος / Reuters
Το Olkiluoto-3 υποτίθεται ότι ήταν μια επιτυχημένη ιστορία: Ήταν ο πρώτος «ευρωπαϊκός αντιδραστήρας νερού υπό πίεση τρίτης γενιάς». Αυτός ο τύπος αντιδραστήρα περιλαμβάνει επίσης έναν νέο κλίβανο στο Flamanville της Γαλλίας, ο οποίος θα τεθεί σε λειτουργία το 2012 και αρχικά υποτίθεται ότι θα κόστιζε 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Το κόστος είναι τώρα ήδη στα 19 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά ο αντιδραστήρας είναι σίγουρο ότι δεν θα είναι έτοιμος πριν από το 2023.
Σε όλο τον κόσμο, θα πρέπει να κατασκευαστούν 15.000 νέοι πυρηνικοί σταθμοί για να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα
Επιπλέον, η πυρηνική ενέργεια υπερεκτιμάται: αυτή τη στιγμή καλύπτει μόνο το 4,27% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Είναι σχεδόν το τίποτα. Περίπου 15.000 νέοι αντιδραστήρες θα πρέπει να κατασκευαστούν παγκοσμίως εάν πρόκειται να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο 441 σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, οι υποστηρικτές των πυρηνικών δεν πτοούνται. Η ιδέα της κατασκευής μίνι αντιδραστήρων που υποτίθεται ότι παράγουν ενέργεια με αποκεντρωμένο τρόπο σε όλο τον κόσμο είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Στην αρχή, η ιδέα είναι εντυπωσιακή. Δεδομένου ότι αυτοί οι μίνι αντιδραστήρες θα έχουν μέγεθος μόνο δύο γηπέδων ποδοσφαίρου, τα εξαρτήματα θα μπορούσαν να τυποποιηθούν και να παραχθούν στη γραμμή συναρμολόγησης. Επιτέλους, η σειριακή παραγωγή θα είχε φτάσει στην πυρηνική ενέργεια, κάτι που θα την καθιστούσε πολύ φθηνότερη.
Μικροί αποτελεσματικοί αντιδραστήρες – μια ψευδαίσθηση
Οι μίνι αντιδραστήρες ακούγονται φουτουριστικοί, αλλά η αλήθεια είναι ότι η ιδέα είναι αρχαία. Ήδη από τη δεκαετία του 1950, οι άνθρωποι ονειρεύονταν «σταθμούς παραγωγής ενέργειας σε κουτί», μικρούς αντιδραστήρες για την πρόωση αεροσκαφών και ακόμη και «μικρούς αντιδραστήρες» για θέρμανση.
Ως γνωστόν, τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά.
Μίνι αντιδραστήρες δεν κατασκευάστηκαν ποτέ· αντίθετα, κατασκευάστηκαν τεράστιοι πυρηνικοί σταθμοί με ισχύ έως και 1.450 μεγαβάτ. Οι μεγάλοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής είναι απλώς πιο αποδοτικοί – και έτσι η ηλεκτρική ενέργεια είναι φθηνότερη.
Επιπλέον, ένα πρόβλημα παραμένει: το ουράνιο δεν επαρκεί για να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα παγκοσμίως και να τροφοδοτήσει ολόκληρη την υδρόγειο με κλιματικά ουδέτερη ενέργεια. Τα αποθέματα θα εξαντλούνταν μετά από περίπου 13 χρόνια εάν χρησιμοποιούνταν οι προηγούμενοι τύποι αντιδραστήρων. Θεωρητικά, θα ήταν δυνατή η κατασκευή αναπαραγωγικών αντιδραστήρων (αντιδραστήρας ταχέων νετρονίων στμ )για την καλύτερη χρήση του ουρανίου. Θα μπορούσατε επίσης να χρησιμοποιήσετε άλλα ορυκτά όπως το θόριο ή να φιλτράρετε το ουράνιο στο θαλασσινό νερό.
Ωστόσο, αυτές οι τεχνολογίες δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Κάποιες δεν έχουν δοκιμαστεί ποτέ, άλλες βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο ή έχουν απορριφθεί. Καμία από αυτές τις τεχνολογίες δεν θα είναι έτοιμη για την αγορά τις επόμενες δεκαετίες – εάν ποτέ πετύχει. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ αργά για να αποτρέψουν την κλιματική κατάρρευση.
Όσο επίπονο κι αν είναι, οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ είναι ο μόνος τρόπος για να παραχθεί επαρκής κλιματικά ουδέτερη ενέργεια.
* taz
**κεντρική φωτογραφία της δημοσίευσης από τους πανηγυρισμούς για το κλείσιμο και των τελευταίων πυρηνικών αντιδραστήρων της Γερμανίας στις 30 Δεκεμβρίου 2021
μετάφραση επιμέλεια Γιώργος Παπασπυρόπουλος
