των Jo Ram και Sarah Shoraka*
Στις 18 Οκτωβρίου*, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) θα ψηφίσουν για την χορήγηση δανείων ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων και 2 δισεκατομμυρίων ευρώ αντίστοιχα, για την χρηματοδότηση του Νότιου Διάδρομου Φυσικού Αερίου (SGC), στον οποίο κύριος εργολάβος είναι η BP. Ο διάδρομος θα αποτελείται από μεγα-αγωγούς μήκους 3500 χιλιομέτρων που θα μεταφέρουν 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη.
Αν προχωρήσει η δανειοδότηση από την EIB, θα είναι το μεγαλύτερο δάνειο που έδωσε η τράπεζα σε ένα μόνο έργο. Η χρονική στιγμή για την απόφαση χορήγησης αυτών των δανείων δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη – οι τοπικές αντιστάσεις στο έργο αυξάνονται και αποκαλύψεις από έρευνες όπως αυτή για το Global Laundromat Scandal1 ανέδειξαν το ρόλο που έπαιξαν οι δωροδοκίες και η διαφθορά στη δημιουργία αυτού του γιγαντιαίου αγωγού αερίου.
Το ελληνικό τμήμα – γνωστό ως Trans Adriatic Pipeline (TAP) – διασχίζει εξαιρετικά γόνιμη αγροτική γη στην βορειοανατολική Ελλάδα. Εδώ οι κοινότητες και οι ιδιοκτήτες της γης δεν ρωτήθηκαν για το σχέδιο.
Ταξιδέψαμε τον Ιούνιο στην Ελλάδα για να μιλήσουμε στους αγρότες και τους κατοίκους για τις διαμαρτυρίες τους και τις ειρηνικές δράσεις να εμποδίσουν την κατασκευή του αγωγού.
Περπατώντας κατά μήκος της πανέμορφης προκυμαίας, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Θεσσαλονίκης, είναι εύκολο να ξεχάσεις τις μεγάλες οικονομικές περικοπές που επιβλήθηκαν από την τρόικα και την επακόλουθη κοινωνική κρίση στην Ελλάδα.
Ο αγωγός παρουσιάζεται σαν πανάκεια με την υπόσχεση ξένων επενδύσεων, θέσεις εργασίας και φθηνότερη ενέργεια αλλά η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Το έργο εξαρτάται από την μαζική δημόσια υποστήριξη σε μορφή δανείων και επιδοτήσεων και δεν θα αυξήσει την τροφοδοσία της Ελλάδας σε αέριο. Οι θέσεις εργασίας στον αγωγό θα είναι κυρίως προσωρινές αλλά οι επιπτώσεις στις κοινότητες κατά μήκος του αγωγού θα είναι μόνιμες.
Το ταξίδι μας ξεκινά στη Καβάλα. Εδώ, οι γεωργοί φοβούνται πως θα χάσουν τις δουλειές τους, τη γη τους και τα σπίτια τους. Σε μια περίπτωση ο ιδιοκτήτης μιας έκτασης δεν γνώριζε καν πως ο αγωγός θα περνούσε μέσα από τη γη του, μέχρι που η εταιρεία εμφανίστηκε με εκσκαφείς. Πολλοί μιλάνε για εκφοβιστικές τακτικές από την εταιρεία (TAP), την έλλειψη κυβερνητικής επίβλεψης και το καταστροφικό οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται.
Αν και προσφέρεται οικονομική αποζημίωση σε κάποιους αγρότες, πολλοί νοιώθουν πως είναι ανεπαρκής και δεν θα καταφέρει ποτέ να αναπληρώσει την μη αναστρέψιμη και μόνιμη αλλαγή στην αγροτική οικονομία που θα προκαλέσει ο αγωγός. Για τους αγρότες, είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου και βάζουν τους εαυτούς τους μπροστά από τις μπουλντόζες για να σταματήσουν την κατασκευή.
Στις Σέρρες, έχουν ξεσπάσει διαμαρτυρίες. Ένας σταθμός υγροποίησης έχει σχεδιαστεί εκεί σε μια πλημμυρική περιοχή και οι ανησυχίες για την ασφάλεια των κοινοτήτων έχουν αγνοηθεί. Ο σταθμός θα είναι κοντά σε χωριά και δεν υπάρχει σχέδιο εκτατής ανάγκης. Προσπάθειες να καταστήσουν οι τοπικές αρχές τον TAP υπόλογο έχουν αποτύχει.
Η ιστορία είναι ίδια παντού, σε όλη την διαδρομή του αγωγού, με κοινότητες να μιλάνε για την έλλειψη ενημέρωσης και την καταστολή. Στην Αλβανία, υπάρχει εκτεταμένη τοπική δυσαρέσκεια2 και στην Ιταλία, οι κάτοικοι αντιστέκονται στις δυνάμεις καταστολής της αστυνομίας που με την βία προσπαθούν να επιβάλουν την κατασκευή3.
Μόλις τον προηγούμενο μήνα η έρευνα4 του Guardian για το «πλυντήριο» του Αζερμπαϊτζάν αποκάλυψε χιλιάδες κρυφών πληρωμών, ύψους 2,2 δισεκατομμυρίων λιρών από την κυβερνητική ελίτ του Αζερμπαϊτζάν προς Ευρωπαίους μέσα από ένα δίκτυο αδιαφανών βρετανικών εταιρειών. Τον περασμένο Απρίλιο μια έρευνα5 που δημοσιεύτηκε στο ιταλικό περιοδικό L’Espresso έφερε στην επιφάνεια ένα πυκνό δίκτυο από διασυνδέσεις που συνδέουν ολιγάρχες του Αζερμπαϊτζάν με εταιρείες κοντά στον Erdogan και τον Putin. Πολλές από τις τουρκικές εταιρείες που εμπλέκονται στο έργο είναι ήδη γνωστές για την σκοτεινή ιστορία της διαφθοράς τους6.
Ο αγωγός επίσης απειλεί να καταπατήσει διεθνώς συμφωνημένους στόχους για το κλίμα σε μια εποχή που η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώνεται. Η ευρωπαϊκή Έκθεση για την Ενέργεια7 προειδοποιεί, ενάντια στην υποστήριξη υποδομών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε «εγκατάλειψη επενδύσεων» και στον «εγκλωβισμό στον άνθρακα». Γιατί λοιπόν αυτό το έργο προωθείται εναντίον στην θέληση των κοινοτήτων και εις βάρος των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ενός ασφαλούς κλίματος; Γιατί η ΕΕ και οι δημόσιες τράπεζες της δείχνουν αξιοσημείωτη υποστήριξη για τον αγωγό, χαρακτηρίζοντάς το «έργο κοινού συμφέροντος» και αγνοούν τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων9;
Στο Αζερμπαϊτζάν, όπου ξεκινά ο μεγα-αγωγός, το έργο θα επιτρέψει στο καθεστώς Aliyev να διατηρήσει την δικτατορία του – τα τελευταία 23 χρόνια το καθεστώς έχει μεταφέρει 48 από τα 135 δισεκατομμύρια κρατικών εσόδων από την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων σε εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους9. Για την βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και ιδιαίτερα την BP, ο αγωγός αυτός αλλά και άλλα προγραμματισμένα έργα υποδομής, θα επιτρέψουν τον εγκλωβισμό στη χρήση ορυκτών καυσίμων για τα επόμενα 40 χρόνια, εδραιώνοντας την θέση της καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρώπη εγκαταλείπουν το κάρβουνο. Αυτός είναι ο λόγος πίσω από τον μύθο10 που προωθεί η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων πως το φυσικό αέριο είναι καθαρό καύσιμο, απαραίτητο για την μετακίνηση στις ανανεώσιμες παρά τις επικίνδυνες εκπομπές μεθανίου11 από την χρήση φυσικού αερίου που λένε το αντίθετο.
Ισχυρά συμφέροντα από εταιρείες ορυκτών καυσίμων όπως η BP, στις Ευρωπαϊκές χώρες και στις δημόσιες τράπεζες, προωθούν αυτό το γιγαντιαίο έργο ενάντια στην θέληση των κοινοτήτων και απειλούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και ένα ασφαλές κλίμα. Οι κοινότητες αυτές στην Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή ενός αγώνα για το Ευρωπαϊκό ενεργειακό μέλλον. Στις 19 Οκτωβρίου, η EBRD και η EIB θα πράξουν με σύνεση και δεν θα εγκρίνουν αυτά τα μεγα-δάνεια για αυτόν τον μεγα-αγωγό
*πηγή: null Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα openDemocracy. Ο Jo Ram και η Sarah Shoraka είναι ακτιβιστές στην οργάνωση Platform. Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας. (φώτογραφία: Alessandra Tomassi)
**Ενημέρωση: το συμβούλιο της EBRD ενέκρινε το δάνειο στις 18 Οκτωβρίου12, ενώ η EIB επιβεβαίωσε πως ανέβαλε την ψήφιση των δανείων στις 18.10
Δείτε: Stop European support for the Trans-Adriatic Pipeline (TAP)
Φόρμα συγκέντρωσης υπογραφών για την μη κατασκευή του TAP
https://www.theguardian.com/world/2017/sep/06/southern-gas-corridor-is-the-missing-piece-of-azerbaijani-laundromat-puzzle
https://www.banktrack.org/project/transadriatic_pipeline/pdf
https://www.opendemocracy.net/can-europe-make-it/sarah-shoraka/south-italian-villages-fight-against-fossil-fuel-industry
https://www.theguardian.com/world/2017/sep/04/uk-at-centre-of-secret-3bn-azerbaijani-money-laundering-and-lobbying-scheme
http://espresso.repubblica.it/inchieste/2017/04/18/news/the-pipeline-of-the-three-regimes-1.299786
http://www.counter-balance.org/revealed-the-eus-flagship-energy-project-is-built-by-companies-with-a-legacy-of-corruption/
https://www.e3g.org/library/what-did-we-learn-from-the-state-of-the-energy-union-report
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-541_en.htm
http://www.rai.it/dl/docs/1481650085978caviar_democracyOKOK.pdf
http://platformlondon.org/2017/05/17/bp-bob-dudley-gas-climate-change/
https://www.youtube.com/watch?v=uiRzukC6tpk
https://www.ft.com/content/533fc822-b3db-11e7-a398-73d59db9e399
Δείτε επίσης:
Jo Ram: Αρχές πεταμένες στον αγωγό
Sarah Shoraka: Ο αγώνας ενός ιταλικού χωριού εναντίον της BP
No Tap, Italia
