Στα πολυάριθμα προβλήματα που υποβαθμίζουν τις ελληνικές θάλασσες, η κυβέρνηση, μέσα από μια αμφιλεγόμενη υπουργική απόφαση, προσέθεσε άλλο ένα: την επαναφορά της αλιείας με βιντζότρατα. Η αλιεία στην Ελλάδα καλύπτει πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας (άμεσες και έμμεσες) σε ανθρώπους και περιοχές, με ελάχιστες άλλες εναλλακτικές απασχόλησης.
Η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στην Ευρώπη, με περισσότερα από 16.000 σκάφη. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζει μια ανησυχητική συρρίκνωση των ιχθυοαποθεμάτων. Είναι λοιπόν, πραγματικά απορίας άξιο, γιατί οι κρατικές αρχές προσπαθούν να εξαντλήσουν τους αλιευτικούς πόρους, συνεχίζοντας να εξυπηρετούν μικροπολιτικές και συμφέροντα, αντί να προσπαθήσουν να διαχειριστούν ότι έχει απομείνει.
Η επαναφορά του αλιευτικού εργαλείου της βιντζότρατας έγινε από μία κυβέρνηση που θεωρείται προοδευτική, αλλά επιλέγει όχι μόνο να μη λαβαίνει προοδευτικές αποφάσεις στον τομέα της αλιείας, αλλά και να εφαρμόζει παρεκκλίσεις στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι παρεκκλίσεις αυτές βασίζονται στη σπατάλη δημόσιου χρήματος, για τη σύνταξη αμφιλεγόμενων διαχειριστικών σχεδίων και μελετών.
Ενώ λοιπόν η Ανεξάρτητη Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που ορίστηκε από την Ε.Ε., απέρριψε το διαχειριστικό σχέδιο της βιντζότρατας που υπέβαλλε η Ελληνική Κυβέρνηση, ως ανεπαρκές και ελλιπές, η ΕΕ παρέκαμψε τα πορίσματα της Επιτροπής, αποδεχόμενη την παρέκκλιση που ζήτησε η χώρα μας.
Η βιντζότρατα είναι ένα παρωχημένο, μη-επιλεκτικό εργαλείο, που αλιεύει στα ρηχά παραγωγικά οικοσυστήματα, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν τα «νηπιοτροφεία» των ψαριών, τους τόπους δηλαδή όπου πολλά είδη αλιευμάτων αναπαράγονται, γεννιούνται και ζουν τα πρώτα στάδια της ζωής τους.
Στα προηγούμενα χρόνια, όποτε και υπήρξε απαγόρευση της αλιείας με βιντζότρατα στα ρηχά νερά, υπήρξε για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό μία ανάκαμψη, ποιοτική και ποσοτική, των αποθεμάτων σε αυτούς τους ψαρότοπους.
Με βάση την εν λόγω υπουργική απόφαση και με την ανοχή της ΕΕ, τα αλιευτικά πεδία που είχαν ανακάμψει ψαρεύονται και πάλι από βιντζότρατες, χωρίς όμως να τηρούνται οι προδιαγραφές της Ε.Ε. για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των συγκεκριμένων αλιευτικών δραστηριοτήτων, αλλά και για τη λεπτομερή καταγραφή της αλιευτικής τους παραγωγής.
Παράλληλα όμως έχει προκληθεί μία μεγάλη αναστάτωση στον τομέα της αλιείας τους τελευταίους μήνες, που αποτελεί μία πολύ καλή δικαιολογία να στρέψουμε το βλέμμα και την προσοχή μας μακριά από τις ιδιαίτερα καταστροφικές πρακτικές που αδειάζουν τις θάλασσές μας.
Σε μία χώρα όπου τα θαλάσσια αποθέματα μειώνονται ανησυχητικά χρόνο με το χρόνο και δεν έχουμε πλέον περιθώρια άλλων λαθεμένων χειρισμών, είμαστε πάλι θεατές σε μία ακόμα επικίνδυνη οπισθοδρόμηση. Σε τι εξυπηρετεί λοιπόν η επαναφορά της βιντζότρατας? Ή μάλλον ποιον? Σίγουρα όχι τους θαλάσσιους πόρους και το δημόσιο συμφέρον.
πηγή archipelago.gr
Δείτε επίσης σχετική έρευνα για την συνολική κατάσταση στην αλιεία που επιβαρύνει καθοριστικά η επαναφορά της βιντζότρατας:
Ψαριά μόνο αν περάσεις από τα σαράντα κύματα
του Γιάννη Ελαφρού
«Η θάλασσα αδειάζει. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Είμαι 40 χρόνια ψαράς, δεν έκανα άλλο επάγγελμα, με αυτό μεγάλωσα τα παιδιά μου, και βλέπω χρόνο με τον χρόνο να μειώνεται η ψαριά», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Αρώνης, πρόεδρος του Σωματείου Ψαράδων Νεάπολης Λακωνίας.
«Οι αποδόσεις έχουν πέσει. Η θάλασσα είναι ζωή, αλλά πρέπει να της συμπεριφερόμαστε σωστά, όχι να την καταστρέφουμε», μας λέει και ο Μιχάλης Μανουσάκης, επίσης πολύπειρος ψαράς από τον ψαρότοπο των Φούρνων Ικαρίας.
Οι εμπειρίες και οι γνώμες των ανθρώπων που ζουν από και με τη θάλασσα υπογραμμίζουν τις διαπιστώσεις περιβαλλοντικών ινστιτούτων και οργανώσεων. Το 65% των ειδών της Μεσογείου βρίσκεται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.
«Τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι αλιευτικοί πόροι υπεραλιεύονται, συχνά με τη χρήση καταστροφικών πρακτικών. Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, ο κλάδος της αλιείας θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της κατάρρευσης, με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και οικολογικές επιπτώσεις για τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες», τονίζει στην «Κ» ο Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».
«Η παράνομη και καταστροφική αλιεία λεηλατεί τη θάλασσα, αφήνει τη μεγάλη πλειονότητα των απλών ψαράδων χωρίς εισόδημα, τα αποθέματα ιχθύων είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, δελφίνια και φώκιες λιμοκτονούν και ο μέσος καταναλωτής δεν θα μπορεί σε λίγο να αγοράσει φρέσκο ψάρι λόγω υπερβολικής αύξησης των τιμών», συμπληρώνει η Αναστασία Μήλιου, ερευνήτρια του «Αρχιπελάγους», που εδρεύει στη Σάμο.Για τη μείωση των ιχθυοαποθεμάτων στη Μεσόγειο υπάρχουν πολλοί και γενικότεροι λόγοι, όπως η καταστροφή των θαλάσσιων οικοτόπων, η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή, η εισβολή ειδών από άλλες θάλασσες. Ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να καταπολεμηθεί η παράνομη, αλλά και η καταστροφική αλιεία, ακόμα κι αν έχει τη βούλα της «νομιμότητας».
«Ζητάμε προστασία από το κράτος, πρέπει να ληφθούν μέτρα», τονίζει ο κ. Αρώνης. «Είναι ανάγκη να περιοριστεί η χρήση εργαλείων και να δημιουργηθούν προστατευόμενες περιοχές, όπου τα ψάρια θα μπορούν να αναπαραχθούν. Ακόμα, θα μπορούσε να απαγορευτεί το ψάρεμα πανελλαδικά τον μήνα Μάιο, όπου το 80% των ειδών αναπαράγεται», λέει ο πρόεδρος των ψαράδων της Νεάπολης.
Ο κ. Αρώνης θεωρεί πολύ προβληματική την κυβερνητική απόφαση να επαναφέρει τη χρήση της βιντζότρατας, καθώς τα σκάφη αυτά σαρώνουν τις ακτές. «Πάνε γιαλό γιαλό, βάζουν μάλιστα και δίχτυα με άνοιγμα μόλις 7,5 χιλιοστά, που δεν γλιτώνει τίποτα. Εάν δεν σταματήσει η υπεραλίευση, θα επεκταθούν φαινόμενα όπως του Κορινθιακού με τις μέδουσες. Τα ψάρια θα είχαν φάει το πλαγκτόν πριν μεγαλώσει και γίνει μέδουσα», σημειώνει ο πρόεδρος των ψαράδων της Νεάπολης.«Μεγάλη ζημιά κάνουν τα συρόμενα εργαλεία, που ξυρίζουν τον βυθό και καταστρέφουν κάθε ζωή. Ενώ υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί, για παράδειγμα απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται μέχρι 5 μίλια από την ακτή, δυστυχώς αυτοί δεν τηρούνται», μας λέει ο κ. Μανουσάκης. «Δεν υπάρχει έλεγχος, το Λιμενικό δεν έχει τα μέσα για να εποπτεύσει», συμπληρώνει.
Τα σκάφη με τις μηχανότρατες υποχρεούνται να είναι εφοδιασμένα με συσκευή που μεταδίδει τη θέση τους σε κεντρικό σημείο ελέγχου του Λιμενικού στον Πειραιά, έτσι ώστε να πιστοποιείται η θέση τους και το εάν παραβιάζουν τα όρια. Αποτελεί όμως κοινό μυστικό στον χώρο των αλιέων πως κυκλοφορούν διάφορα «μηχανάκια» που μπορούν να παραπλανούν ή να τυφλώνουν το σύστημα εντοπισμού.
«Σε παίρνουν και τηλέφωνο, μάλιστα, διάφοροι επιτήδειοι και τα προτείνουν. Δεν είναι φτηνά, κοστίζει 5.000-10.000 για να πάρεις ένα τέτοιο εργαλείο, αλλά τα βγάζεις τα λεφτά σου. Κάποιοι τα λένε “κρακ”, άλλοι αλλιώς. Είναι γνωστό στα κεντρικά στον Πειραιά, αλλά δεν κάνουν τίποτα. Εξάλλου, υπάρχουν και συγκεκριμένες βάρδιες, που στο σύστημα πέφτει βαθιά νύχτα», λέει στην «Κ» επαγγελματίας που διατηρεί την ανωνυμία του.
Θεσμικό πλαίσιο από το 1960...
«Ακόμη και στη Ζανζιβάρη να πας, υπάρχει πλαίσιο διαχείρισης της αλιείας. Τουλάχιστον αφήνουν τα ψάρια να μεγαλώσουν.
Στην Ελλάδα κοιτάμε μόνο το άμεσο, τι μπορούμε να βγάλουμε τώρα και για το μέλλον δεν μας νοιάζει.Γι’ αυτό και περιοχές διαχείρισης ή προστασίας της αλιείας έχουμε ακόμη όσες είχαν θεσπιστεί τη δεκαετία του ’60!» λέει στην «Κ» η κυρία Αναστασία Μήλιου, από το «Αρχιπέλαγος». «Ακόμη και ευρωπαϊκά προγράμματα για περιοχές με αλιεία, αντί να κατευθυνθούν προς τους ψαράδες και την προστασία των ιχθυοαποθεμάτων, μετατράπηκαν σε... κομμωτήρια ή γκουρμέ εστιατόρια», συμπληρώνει η ερευνήτρια.
Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η παράνομη αλιεία, που επεκτείνεται λόγω και της κρίσης.
Παράδειγμα αποτελεί το υποβρύχιο ψάρεμα με μπουκάλες (που απαγορεύεται), το οποίο κυρίως γίνεται από ερασιτέχνες ψαράδες κι εκτός των άλλων ρίχνει ανορθόδοξα τις τιμές. Η καταστροφική πρακτική του δυναμίτη δεν έχει, δυστυχώς, εκλείψει. «Ως “Αρχιπέλαγος" έχουμε κάνει επώνυμες και συγκεκριμένες καταγγελίες στο Λιμενικό για χρήση δυναμίτη, χωρίς αποτέλεσμα ακόμη», τονίζει ο κ. Θοδ. Τσιμπίδης.
Σπάνια είδη στα αγκίστρια ερασιτεχνών
Θα μπορούσατε να φανταστείτε κάποιους που παρανομούν, αλλά όλο περηφάνια αναρτούν το τρόπαιό τους στο Διαδίκτυο χωρίς να κρύβουν τα στοιχεία τους;
Οι άνθρωποι του Παρατηρητηρίου Καταστροφικής Αλιείας βλέπουν μερικές φορές το έργο τους να διευκολύνεται από τον κομπασμό πολλών ψαράδων, που διαφημίζουν τα «κατορθώματά» τους. Είναι κι αυτό έκφραση του γεγονότος πως πολλοί ερασιτέχνες ή και επαγγελματίες ψαράδες νομίζουν ότι στη θάλασσα όλα επιτρέπονται...Μόνο τον προηγούμενο μήνα το Παρατηρητήριο κατέγραψε και φωτογραφικά την αλίευση ενός ιδιαίτερα σπάνιου και προστατευόμενου είδους σαλαχιού Mobula mobular στην Κρήτη. Ακόμη, έναν προστατευόμενο εξαβράγχιο καρχαρία στην Ιθάκη κι ένα ακόμη προστατευόμενο καρχαριοειδές που αλιεύτηκε από ερασιτέχνη ψαρά στην Κόρινθο (με υψηλό τοπικό αξίωμα). Ή ακόμη, την αλίευση του προστατευόμενου σαλαχιού Rhinobatos cemiculus στην Κω, από ερασιτέχνη ψαρά. Στη Ζάκυνθο συνελήφθη ψαροντουφεκάς, που προκλητικά επεδείκνυε τις παράνομες ψαριές που πετύχαινε με χρήση μπουκάλας και νυχτερινού φωτισμού. Ανάλογες συλλήψεις έγιναν και σε Σάμο και Κρήτη, αλλά μάλλον πρόκειται μόνο για την κορυφή του παγόβουνου.
Για τις παράνομες ψαριές και την αλίευση απαγορευμένων ειδών φαίνεται πως υπάρχει συγκεκριμένη αγορά, η οποία δεν αφορά μόνο τις ταβέρνες στα παραθεριστικά μέρη. Ακόμη και σε «ψαγμένα» εστιατόρια της Αθήνας, με ειδίκευση στο ψάρι, μπορούν να βρεθούν κατόπιν ειδικής όσο και έμπιστης παραγγελίας (και σε υψηλότατη τιμή) προστατευόμενα είδη ψαριών και ψαρικών, που δεν επιτρέπεται η αλίευσή τους. Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, τόσο το Παρατηρητήριο όσο και οι αλιείς τονίζουν την ανάγκη να καταγγέλλονται και να στηλιτεύονται παρόμοιες πρακτικές.
Ιδιαίτερη σημασία, όμως, έχει η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του καταναλωτή για το μέγεθος που πρέπει να έχει το κάθε ψάρι, για το πότε πρέπει να αλιεύεται, έτσι ώστε να μη συμβάλλουμε άθελά μας σε πρακτικές εξολόθρευσης των ψαριών.
Σε πολλές περιπτώσεις δεν πρέπει να καταναλώνουμε ψάρια από ένα μέγεθος και κάτω (διαφορετικό για κάθε είδος), γιατί κάτι τέτοιο εμποδίζει την αναπαραγωγή του είδους.
Σε ιστοσελίδες, όπως του «Αρχιπελάγους» ή του WWF, υπάρχουν χρήσιμες συμβουλές για το κατάλληλο μέγεθος ανά είδος, οι οποίες μάλιστα διατίθενται και σε εφαρμογές (app) για το κινητό τηλέφωνο (Fish4Life και WWF Fish Guide).
Μερικές φορές οφείλουμε να πάμε κόντρα σε «παραδοσιακές» αντιλήψεις.
- Για παράδειγμα, δεν τρώμε κολιό τον Αύγουστο («κάθε πράγμα στον καιρό του και... ποτέ κολιό τον Αύγουστο»), γιατί τότε είναι η αναπαραγωγική του περίοδος και είναι φορτωμένος αυγά. Αφήνουμε τον γόνο να μεγαλώσει και δεν τον τρώμε.
- Προστατεύουμε τα απειλούμενα είδη και άρα δεν επιλέγουμε πετροσωλήνες (η πώληση των οποίων απαγορεύεται), αλλά ούτε και γαλέο.
πηγή kathimerini.gr
