Οι σχέσεις της Ευρώπης και της Ελλάδας δεν βασίζονται σε ισορροπημένες προσδοκίες και απαιτήσεις9-11 Νοεμβρίου πάνω από 20 ευρωβουλευτές, οι συμπρόεδροι της ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, πράσινοι βουλευτές σε εθνικά κοινοβούλια, κάποιοι πράσινοι υπουργοί και 350-500 στελέχη των πράσινων από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα βρεθούν στην Αθήνα για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στην ελληνική κοινωνία και ταυτόχρονα να απαιτήσουν την ανάδειξη της Ευρώπης της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Θα μπορούσε το γεγονός αυτό να αποτελέσει το ξεκίνημα νέων κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών στην Ελλάδα για την διαμόρφωση του “τρίτου δρόμου” και μιας συμμαχίας κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που θα αλλάξουν την πορεία των εξελίξεων στη χώρας μας. Η πρόκληση είναι εδώ κι αφορά το μέλλον της χώρας αλλά και την ίδια την επιβίωση της χώρας.
του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων/ Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο:
Η Ευρώπη δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών (και όχι μόνο σε σχέση με την ελληνική κρίση), παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, τον αυξανόμενο ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου, την πρωτοφανή υλική ευημερία – σε σύγκριση με άλλες περιοχές του κόσμου - και το γεγονός ότι για πρώτη φορά, μετά από πολλούς αιώνες, στην καρδιά της Ευρώπης δεν υπάρχει πόλεμος για 50-60 συνεχή χρόνια.
Η κρίση δεν έχει αντιμετωπιστεί ακόμα ως μια ευκαιρία προετοιμασίας της χώρας και της κοινωνίας για να μπορέσει να συμμετάσχει ως ισότιμος παίχτης στο ευρωπαϊκό παιχνίδι, στη διαμόρφωση της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρώπης, κάτι που θα βοηθούσε τη χώρα να υπερβεί την κρίση με πιο δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο. Ναι, είναι μια εποχή που χρειαζόμαστε την αλληλεγγύη της Ευρώπης, δεν μπορεί όμως από την άλλη να συμπεριφερόμαστε ως κακομαθημένα παιδιά ή ως μια εγωκεντρική κοινωνία.
Το ευρώ μετατράπηκε από κοινό νόμισμα που θα ένωνε σε εργαλείο διχασμού και διαχωρισμού.
Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει μπροστά αλλιώς θα διαλυθεί, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μόνο ένα ταμείο ή μια αγορά. Έπρεπε να είναι, ήδη, ένας ενιαίος κοινωνικός, φορολογικός, οικονομικός και πολιτικός χώρος δημοκρατικά νομιμοποιημένος.Η Ελλάδα δεν έχει αντιληφθεί τις ευρωπαϊκές δυνατότητες αλλά και υποχρεώσεις της.
Για την ελληνική κοινωνία και το πολιτικό σύστημα η Ευρώπη ήταν για πολλά χρόνια η παχιά αγελάδα που θα μπορούσαμε να αρμέγουμε αιωνίως. Μάλιστα, κάποια στιγμή κορυφώθηκε η λογική “πάρετε όσα μπορείτε περισσότερα από τους κουτόφραγκους, είναι εκεί για να μας πληρώνουν”.
Τι σημασία έχει που αυτό οδήγησε σε έκρηξη της διαφθοράς και της απάτης! Τεράστια ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά πακέτα διατέθηκαν συχνά με αναποτελεσματικό τρόπο και χωρίς ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Δεν υπήρξε πολιτική κοινωνικής συνοχής και σύγκλισης μεταξύ των περιφερειών αλλά και στο εσωτερικό κάθε περιφέρειας και σε αρκετές περιπτώσεις οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις διεύρυναν αντί να μειώσουν την απόκλιση μεταξύ των κοινωνικών ομάδων όχι μόνο σε επίπεδο εισοδημάτων αλλά και κοινωνικών υποδομών. Ο σχεδιασμός και η αξιολόγηση αποτελεσμάτων παραμένουν ακόμα και σήμερα, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, έννοιες άγνωστες στην διοίκηση αλλά και στην κοινωνία.
Τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί σε μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης ευρωπαϊκών χωρών αλλά και σε θεσμικούς παράγοντες καθώς και οι υπεραπλουστεύσεις εμποδίζουν τον χειρισμό της βαθιάς και πολύπλευρης κρίσης με όρους επίλυσης κι όχι τιμωρίας. Παρόμοια στερεότυπα κυριαρχούν και σε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης (πχ όλοι μας επιβουλεύονται, θέλουν το κακό μας γιατί είμαστε ανυπότακτοι κα).
Τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί σε μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης ευρωπαϊκών χωρών αλλά και σε θεσμικούς παράγοντες καθώς και οι υπεραπλουστεύσεις εμποδίζουν τον χειρισμό της βαθιάς και πολύπλευρης κρίσης με όρους επίλυσης κι όχι τιμωρίας. Παρόμοια στερεότυπα κυριαρχούν και σε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινής γνώμης (πχ όλοι μας επιβουλεύονται, θέλουν το κακό μας γιατί είμαστε ανυπότακτοι κα).
Η άγνοια και η αντίφαση ...
κυριαρχούν σε επίπεδο ιδεών, συγχέοντας τη διαφωνία με πολιτικές (πχ πολιτική της Μέρκελ) με ιστορικά φαινόμενα (πχ ναζισμός). Την ίδια στιγμή που μεγάλο τμήμα της κοινωνίας κατηγορεί τη Μέρκελ ή τη Γερμανία για νεο-ναζιστική συμπεριφορά, οι πρακτικές ενός πολιτικού κόμματος που είναι στην Ελληνική Βουλή και βασίζονται στη ναζιστική ιδεολογία για φυλετικό διαχωρισμό, την αντιμετώπιση των ανθρώπων με βάση το “αίμα” και το χρώμα, γίνονται αποδεκτές ή τουλάχιστον ανεκτές! Πλήρης ιδεολογική και γνωστική σύγχυση.
Χρειάζεται ως κοινωνία να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι σε αλλαγή πλεύσης γιατί μας το επέβαλαν κάποιοι άλλοι.
κυριαρχούν σε επίπεδο ιδεών, συγχέοντας τη διαφωνία με πολιτικές (πχ πολιτική της Μέρκελ) με ιστορικά φαινόμενα (πχ ναζισμός). Την ίδια στιγμή που μεγάλο τμήμα της κοινωνίας κατηγορεί τη Μέρκελ ή τη Γερμανία για νεο-ναζιστική συμπεριφορά, οι πρακτικές ενός πολιτικού κόμματος που είναι στην Ελληνική Βουλή και βασίζονται στη ναζιστική ιδεολογία για φυλετικό διαχωρισμό, την αντιμετώπιση των ανθρώπων με βάση το “αίμα” και το χρώμα, γίνονται αποδεκτές ή τουλάχιστον ανεκτές! Πλήρης ιδεολογική και γνωστική σύγχυση.
Χρειάζεται ως κοινωνία να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι σε αλλαγή πλεύσης γιατί μας το επέβαλαν κάποιοι άλλοι.
Η αλλαγή είναι καταρχάς υπόθεση και ευθύνη της ελληνικής κοινωνία γιατί δεν ήταν βιώσιμο το μοντέλο που ακολουθούσαμε. Το μίγμα πολιτικής που ακολουθείται σήμερα με ευθύνη της τρόικα, των ελληνικών κυβερνήσεων και των ελληνικών κομμάτων είναι προφανώς λάθος.
Χρειάζεται, τότε, να συμφωνήσουμε ότι η δημοσιονομική εξυγίανση είναι απαραίτητη αλλά μπορεί να γίνει με κοινωνικά δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο, όχι με τον σημερινό αναποτελεσματικό και ισοπεδωτικό, κοινωνικά άδικο τρόπο. Η παγκόσμια κρίση και τα διαρθρωτικά προβλήματα της ευρωζώνης έκαναν τη φούσκα να σκάσει πιο γρήγορα και πιο επώδυνα, αλλά η φούσκα υπήρχε και ελάχιστοι ήθελαν να την δουν και πολύ περισσότερο να την αντιμετωπίσουν εγκαίρως.Η κρίση μας εξαναγκάζει να ξαναδούμε σοβαρά το σημερινό ευρωπαϊκό μοντέλο. Ο σχετικός διάλογος είναι έντονος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο εσωτερικό πολλών χωρών και πάνω από όλα στο Ευρωκοινοβούλιο. Όμως στη χώρα μας κυριαρχούν κυρίως οι υπεραπλουστεύσεις.
Η κοινωνία λειτουργία υπό πίεση και οι αποφάσεις λαμβάνονται στη βάση της οργής και της αυξανόμενης κατάθλιψης. Τα κόμματα αδυνατούν να κάνουν αναλύσεις και πολιτικές συζητήσεις, δεν είναι καν καλοί διαχειριστές. Αγνοούν πλήρως τους ευρωβουλευτές τους, ζώντας έτσι σε μια εικονική ευρωπαϊκή πραγματικότητα σε σχέση με αυτή που υπάρχει στον πραγματικό ευρωπαϊκό κόσμο. Αυτή η πολιτική “ατμόσφαιρα” δεν βοηθάει να έχουμε άποψη και στρατηγική και πολύ περισσότερο παρέμβαση στα ευρωπαϊκά δρώμενα.Η χώρα απουσιάζει από τα πιο σημαντικά φόρα και κυρίως από τις υπαρκτές ή υπό διαμόρφωση συμμαχίες, κάτι αδιανόητο όμως στις σημερινές συνθήκες. Ένα από τα αποτελέσματα είναι ότι οι άλλες χώρες της κρίσης επιδιώκουν να μένουν μακριά από την Ελλάδα, διαχωρίζουν τη θέση τους, μιλούν για ελληνική ιδιαιτερότητα, αν και γνωρίζουν ότι μέρος της ελληνικής κρίσης έχει τις ρίζες του στα δομικά προβλήματα της Ευρωζώνης. Με τις επιθέσεις σε μετανάστες, την αυξανόμενη ξενοφοβία και τις νεο-ναζιστικές συμπεριφορές κινδυνεύουμε να χάσουμε τη συμπάθεια και την αλληλεγγύη μεγάλων τμημάτων της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, που βλέπει ένα ευάριθμο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας την ίδια στιγμή που ζητάει την αλληλεγγύη τους να επιδεικνύει μεγάλη περιφρόνηση στα στοιχειώδη δικαιώματα και στην αναγκαία αλληλεγγύη σε ομάδες που υποφέρουν επίσης από πολύπλευρες κρίσεις στις δικές τους χώρες (πόλεμοι, διώξεις, ακραία φτώχεια, βασανιστήρια κα).
Η κρίση δεν έχει αντιμετωπιστεί ακόμα ως μια ευκαιρία προετοιμασίας της χώρας και της κοινωνίας για να μπορέσει να συμμετάσχει ως ισότιμος παίχτης στο ευρωπαϊκό παιχνίδι, στη διαμόρφωση της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρώπης, κάτι που θα βοηθούσε τη χώρα να υπερβεί την κρίση με πιο δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο. Ναι, είναι μια εποχή που χρειαζόμαστε την αλληλεγγύη της Ευρώπης, δεν μπορεί όμως από την άλλη να συμπεριφερόμαστε ως κακομαθημένα παιδιά ή ως μια εγωκεντρική κοινωνία.
Χρειάζεται η βοήθεια την οποία απαιτούμε για την Ελλάδα να την εντάσσουμε σε ένα νέο, συνολικό σχέδιο μιας ενιαίας, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά Ευρώπης και πολιτικών επιλογών που δεν αφορούν μόνο στην Ελλάδα αλλά κάθε χώρα που βιώνει σήμερα την κρίση ή που μπορεί να την βιώσει αύριο. Δεν μπορεί όλα να αναλύονται από μια στενή ελληνοκεντρική οπτική.Πολύ σημαντικά θέματα που αποφασίζονται στο Ευρωκοινοβούλιο παραμένουν άγνωστα στην Ελληνική κοινωνία, δεν βρίσκουν χώρο στα ελληνικά ΜΜΕ και σπάνια αναλύεται η σημασία τους για τις κοινωνίες.
Για παράδειγμα, πριν λίγο καιρό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε το λεγόμενο “διπλό πακέτο για εξυγίανση και έλεγχο των δημοσιονομικών” που μεταξύ άλλων θέτει ξεκάθαρα ότι τα μέτρα εξυγίανσης των δημοσιονομικών δεν πρέπει να πλήττουν τις πολιτικές για την υγεία ή την παιδεία ή την κοινωνική συμφωνία για το ύψος των κατώτατων μισθών.
Θέσεις που όχι μόνο δεν προβάλλονται από τα ΜΜΕ αλλά ούτε καν αναφέρονται ή πολύ περισσότερο αξιοποιούνται από τα πολιτικά κόμματα, αν πράγματι επιδίωκαν να αλλάξουν τις εφαρμοζόμενες σήμερα κοινωνικά άδικες πολιτικές και να δημιουργήσουν ισχυρά αντίβαρα στις πιέσεις της τρόικα.
Με ευθύνη του πολιτικού συστήματος, και κυρίως της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, η Ελλάδα δεν διαπραγματεύθηκε σοβαρά το είδος και τους όρους της βοήθειας που χρειάζονταν.
Με ευθύνη του πολιτικού συστήματος, και κυρίως της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, η Ελλάδα δεν διαπραγματεύθηκε σοβαρά το είδος και τους όρους της βοήθειας που χρειάζονταν.
Συμφώνησε με όρους και πολιτικές που σε πολλές περιπτώσεις είναι στον αντίποδα των Ευρωπαϊκών πολιτικών κι αξιών, του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Μετατράπηκε, εύκολα, στο μαύρο πρόβατο, όχι μόνο δίνοντας τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αφορμές αλλά και επιδεικνύοντας απίστευτο ερασιτεχνισμό, κουτοπονηριά (υποσχόμαστε ότι θα κάνουμε πράγματα που δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνουν), αδυναμία προετοιμασίας κι υλοποίησης του δικού της, ισορροπημένου, δίκαιου, συγκροτημένου μεταρρυθμιστικού σχεδίου (πχ για τη διοίκηση, την αναβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών, της παραγωγικής της βάσης).
Ακόμα και σήμερα, 6 σχεδόν χρόνια από την έναρξη της κρίσης, δύσκολα ένας ξένος παρατηρητής μπορεί διακρίνει ένα, έστω στοιχειώδες, σχέδιο για το που θέλουμε να πάμε ως χώρα και ως κοινωνία, ποιες συμμαχίες έχουμε διαμορφώσει, πώς ανατρέπουμε στερεότυπα και δεδομένα.
Ακόμα και σήμερα, 6 σχεδόν χρόνια από την έναρξη της κρίσης, δύσκολα ένας ξένος παρατηρητής μπορεί διακρίνει ένα, έστω στοιχειώδες, σχέδιο για το που θέλουμε να πάμε ως χώρα και ως κοινωνία, ποιες συμμαχίες έχουμε διαμορφώσει, πώς ανατρέπουμε στερεότυπα και δεδομένα.
Έτσι, πολύ εύκολα, ακούς κοινοτικούς υπαλλήλους- ευρωγραφειοκράτες που εμπλέκονται με την ελληνική “υπόθεση” να λένε “μα η Ελληνική κυβέρνηση επέλεξε ή αποφάσισε αυτό ή το άλλο μέτρο, δεν πρότεινε μια εναλλακτική πολιτική” (μια απάντηση που έχω πάρει και εγώ από την Κομισιόν σε διάφορες ερωτήσεις που έχω υποβάλλει για μέτρα και πολιτικές που είναι εξόφθαλμα αντικοινωνικές.Η ευρωπαϊκή ελίτ και κυρίως οι ευρωπαϊκές χώρες που κυρίως κατευθύνουν την διακρατική συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία κα) παρουσιάστηκαν αμήχανες μπροστά στην ανάγκη διαχείρισης, με δίκαιο και συμβατό με τις ευρωπαϊκές αξίες τρόπο, την Ελληνική κρίση.
Προφανώς τους δώσαμε (δώσανε) αφορμές και επιχειρήματα, αλλά είναι γνωστό ότι από την αρχή εκφράστηκαν, με τεκμηριωμένο τρόπο, απόψεις ότι το συγκεκριμένο σχέδιο “διάσωσης” της Ελλάδας δεν θα οδηγούσε σε επιτυχία αλλά σε βαθύτερη κρίση, θα είχε υπερβολικό κόστος για τους ευρωπαίους πολίτες, θα γιγάντωνε το ελληνικό χρέος και θα προκαλούσε μεγάλη ύφεση και κοινωνική ένταση.
Για ιδεολογικούς λόγους οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη επέλεξαν τη λογική της τιμωρίας αντί για πολιτικές και μέτρα αλληλεγγύης με στόχο να ξεπεραστεί η κρίση, μια στρατηγική που θα είχε και μικρότερο οικονομικό κόστος για τους ευρωπαίους φορολογούμενους.
Ας μην ξεχνάμε ότι μετά την αποτυχία της “συνταγματικής προσπάθειας” η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κόλλησε. Το θέμα του Ευρωπαϊκού “Συντάγματος” ξεχάστηκε. Η κυριαρχία νεο-φιλελεύθερων ιδεών και πολιτικών, η διεύρυνση χωρίς παράλληλα εμβάθυνση (όπως ήταν κάποτε η κουβέντα) διαμόρφωσε μια Ευρώπη λιγότερο ελκυστική για τους πολίτες που αντιμετώπιζαν την Ευρώπη σαν κάτι πολύ μακρινό, που δεν τους ενδιέφερε και η οποία ήταν υπεύθυνη για “κάθε κακό” αλλά σχεδόν ποτέ για κάποιο καλό. Οι περισσότεροι αγνοούν ότι το σύνολο σχεδόν των θεμάτων που επηρεάζουν τη ζωή τους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν μπορεί παρά να λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη σημερινή εποχή, ακόμα και μια χώρα όπως η Γερμανία είναι πολύ μικρή για να επιβιώσει μόνη της στον κόσμο. Μερικές εταιρίες, μεταξύ άλλων και οι οίκοι αξιολόγησης έχουν συχνά πολύ μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή από μεγάλες χώρες και ισχυρές κυβερνήσεις. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά μπορεί να οδηγήσουν στην καταστροφή μιας χώρας ή την ανακατανομή του πλούτου, απλώς δημοσιοποιώντας μια έκθεση ή πατώντας ένα κουμπί στον ηλεκτρονικό υπολογιστή.Στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης, η χώρα δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει μόνη της τις επιθέσεις των “αγορών” αλλά ούτε η Ευρώπη είχε αντιληφθεί την πραγματική διάσταση της κρίσης. Έλαβε λάθος αποφάσεις αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ακόμα και σήμερα δεν έχουν βρει το θάρρος (Κομισιόν, Γερμανική κυβέρνηση, Τρόικα) να ομολογήσουν αυτό που συζητιέται πίσω από κλειστές πόρτες, ότι αυτό το σχέδιο δεν μπορεί να πετύχει.
Ενδεικτικό: η Κομισιόν και η τρόικα απέκρυψαν την έκθεση που τους είχε δοθεί για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, έκθεση που θεωρούσε πολύ πιθανό το ελληνικό χρέος να παραμείνει σε επίπεδα μεταξύ 145-165% ακόμα και μετά το κούρεμα, ενώ στην καλύτερη περίπτωση θα “περιορίζονταν” μεταξύ 120 -125%.
Δεν είχαν την πολιτική διάθεση να επιλέξουν από την αρχή ένα σχέδιο πιο ισορροπημένο - ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προτείνει ένα διαφοροποιημένο πακέτο με χαμηλότερο επιτόκιο και ρύθμιση του χρέους. Σήμερα, μια τέτοια αντιπαράθεση είναι αυτή τη φορά δημόσια, σε πρώτο πλάνο, με το ΔΝΤ να επιμένει ότι πρέπει μετά το PSI+ να γίνει κούρεμα και του χρέους που έχουν τώρα στα χέρια τους οι εθνικές τράπεζες και οι χώρες (OSI), και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αναβάλουν κάτι τέτοιο για αργότερα, διστάζοντας να προχωρήσουν σε κινήσεις που θα αντιμετώπιζαν οξεία πολεμική από λαϊκίστικες δυνάμεις στο εσωτερικό των χωρών τους.
Οι λαϊκιστές και οι εξτρεμιστές σε όποια χώρα και να βρίσκονται κάνουν εξίσου κακού στην επίλυση των πραγματικών προβλημάτων.
Για να κατανοήσουμε γιατί οι ευρωπαϊκές ελίτ δεν έλαβαν τις σωστές αποφάσεις εγκαίρως, πρέπει να λάβουμε υπόψη κάποιους σημαντικούς παράγοντες: την μεγάλη καθυστέρηση που παρουσιάζει η θεσμική εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο (η ΕΕ παραμένει μια διακρατική συνεργασία κι άρα οι αποφάσεις που λαμβάνονται επηρεάζονται από τις ισορροπίες στο εσωτερικό των κρατών - μελών), την ιδεολογική αγκύλωση στη θέση ότι “η αγορά ρυθμίζει όλα τα θέματα” καθώς και στην κυριαρχία πολιτικών συσχετισμών που αντιμετωπίζουν ακόμα την Ευρώπη ως μια αγορά και αντιτίθεται στην μετεξέλιξή της σε μια ομοσπονδία, σε μια πολιτική – οικονομική και κοινωνική ένωση.
Η εισαγωγή του ευρώ οδήγησε για μια αρχική ευδαιμονία, δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως οι αδυναμίες και οι λειτουργίες που είχαν εντοπιστεί αλλά για λόγους κυρίως ιδεολογικούς δεν έγινε προσπάθεια να ξεπεραστούν μέσα από την νομισματική, φορολογική και οικονομική νομιμοποίηση. Όταν ξέσπασε η παγκόσμια κρίση, οι κυβερνήσεις βρέθηκαν αμήχανες σε μια κατάσταση που απαιτούσε βαθιές αλλαγές.
Για να κατανοήσουμε γιατί οι ευρωπαϊκές ελίτ δεν έλαβαν τις σωστές αποφάσεις εγκαίρως, πρέπει να λάβουμε υπόψη κάποιους σημαντικούς παράγοντες: την μεγάλη καθυστέρηση που παρουσιάζει η θεσμική εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο (η ΕΕ παραμένει μια διακρατική συνεργασία κι άρα οι αποφάσεις που λαμβάνονται επηρεάζονται από τις ισορροπίες στο εσωτερικό των κρατών - μελών), την ιδεολογική αγκύλωση στη θέση ότι “η αγορά ρυθμίζει όλα τα θέματα” καθώς και στην κυριαρχία πολιτικών συσχετισμών που αντιμετωπίζουν ακόμα την Ευρώπη ως μια αγορά και αντιτίθεται στην μετεξέλιξή της σε μια ομοσπονδία, σε μια πολιτική – οικονομική και κοινωνική ένωση.
Η εισαγωγή του ευρώ οδήγησε για μια αρχική ευδαιμονία, δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως οι αδυναμίες και οι λειτουργίες που είχαν εντοπιστεί αλλά για λόγους κυρίως ιδεολογικούς δεν έγινε προσπάθεια να ξεπεραστούν μέσα από την νομισματική, φορολογική και οικονομική νομιμοποίηση. Όταν ξέσπασε η παγκόσμια κρίση, οι κυβερνήσεις βρέθηκαν αμήχανες σε μια κατάσταση που απαιτούσε βαθιές αλλαγές.
Στη συνέχεια, και η ελληνική αλλά κι αυτή της ευρωζώνης απαιτούσαν εξέλιξη και μεγαλύτερη εμπλοκή των ευρωπαϊκών θεσμών, γρήγορες και κατάλληλες απαντήσεις στις επιθέσεις κερδοσκόπων, κανόνες που ρυθμίζουν την ανεξέλεγκτη αγορά και αποτρέπουν ανεύθυνες επιλογές τραπεζών ή και χωρών.
Όμως, η Ευρώπη αντί να πάει μπροστά, σε μια κατεύθυνση περισσότερης Ευρώπης, επέστρεψε σε διακρατικές μορφές συνεργασίας, σε λιγότερη Ευρώπη, σε διαδικασίες λήψεις κρίσιμων αποφάσεων κυρίως μέσα από την επιβολή του διδύμου Μέρκελ – Σαρκοζί, με πολύ αργούς μάλιστα ρυθμούς και σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που απαιτούνταν (πολύ λίγα, πολύ αργά). Για μεγάλο διάστημα η Κομισιόν και ο πρόεδρος της περιθωριοποιήθηκαν, με προσβλητικό μάλιστα τρόπο.
Εκτός παιχνιδιού έμεινε, για αρκετό καιρό, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο μόνος ευρωπαϊκός θεσμούς που έχει δημοκρατική νομιμοποίηση και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο σε κοινωνικά άστοχα και αναποτελεσματικά μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωβουλευτές, όχι μόνο έχουν εκλεγεί με εντολή να εκπροσωπούν τα συμφέροντα των πολιτών αλλά κι έχουν συνεχώς απευθείας σχέση με διαφορετικούς φορείς καθώς και παραστάσεις από ολόκληρη την Ευρώπη.Το Ευρωκοινοβούλιο παρέμενε εκτός παιχνιδιού γιατί δεν είχε θεσμικές αρμοδιότητες και δυνατότητες να παρεμβαίνει και να ελέγχει τις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές καθώς και τις πολιτικές που προωθεί η τρόικα στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της κρίσης. Ο πολιτικός έλεγχος των εφαρμοζόμενων πολιτικών θα έπρεπε να βρίσκεται, εδώ και καιρό, στα χέρια του Ευρωκοινοβουλίου, με δεδομένο ότι τα εφαρμοζόμενα μέτρα είναι ιδεολογικά φορτισμένα, δεν είναι ουδέτερα, αντικειμενικά και “επιστημονικά” τεκμηριωμένα.
Η συνταγή μοιάζει κοινή για όλες τις δημοσιονομικές “αρρώστιες”: “εσωτερική υποτίμηση με κάθε κόστος”, “απορρύθμιση της εργασίας και της κοινωνικής προστασίας”, “ιδιωτικοποιήσεις και πώληση κρίσιμων για την ευημερία και τη λειτουργία της κοινωνίας τομέων”, όπως πχ το νερό, ο σιδηρόδρομος κα.
Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει ουδετερότητα ή αντικειμενικά αναπόφευκτα μέτρα. Υπάρχουν διαφορετικές πολιτικές προτάσεις και δεν μπορεί ένας υπάλληλος ή ένας Επίτροπος να αποφασίζει μόνος του πολιτικές και μέτρα που είναι σε διαφορετική κατεύθυνση από ευρωπαϊκές πολιτικές ή δεν έχουν λάβει την υποστήριξη του Ευρωκοινοβουλίου, όπως απαιτείται στη βάση της “κοινοτικής μεθόδου” δηλαδή της συναπόφασης με το Ευρωκοινοβούλιο, σε πολλές άλλες περιπτώσεις.Τέτοια παραδείγματα είναι η πολιτική για την εξάλειψη της φτώχειας, ή οι υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών σε κρίσιμους τομείς όπως πχ είναι το νερό.
Σε ερώτηση που καταθέσαμε προς την Κομισιόν 4 πράσινοι ευρωβουλευτές αναδείξαμε ένα τέτοιο θέμα: το άρθρο 385 της Σύμβασης Λειτουργίας της ΕΕ απαιτεί “ουδετερότητα” της Κομισιόν σε σχέση με τη μορφή (δημόσια ή ιδιωτική) των υπηρεσιών παροχής νερού. Και, όμως, ο αρμόδιος Επίτροπος Ο. Ρεν και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην τρόικα παραβιάζουν αυτή την “ουδετερότητα¨, προωθώντας και πιέζοντας για την ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο πλαίσιο των πολιτικών “αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης”.
Θα ήταν λογικό οι λαϊκίστικες και οι ακραίες δυνάμεις, που δεν επιδιώκουν λύσεις των προβλημάτων αλλά απλώς εκμετάλλευσή τους με στόχο την αύξηση της εκλογικής κι άλλης επιρροής τους, να έχουν όχι μόνο άγνοια αλλά και απέχθεια σε μια στρατηγική που θα επιδίωκε διαμόρφωση ισχυρών συμμαχιών για προσαρμογή των όρων του Μνημονίου αλλά και όλων των πολιτικών αντιμετώπισης της κρίσης στις ευρωπαϊκές αξίες και πολιτικές.
Θα ήταν λογικό οι λαϊκίστικες και οι ακραίες δυνάμεις, που δεν επιδιώκουν λύσεις των προβλημάτων αλλά απλώς εκμετάλλευσή τους με στόχο την αύξηση της εκλογικής κι άλλης επιρροής τους, να έχουν όχι μόνο άγνοια αλλά και απέχθεια σε μια στρατηγική που θα επιδίωκε διαμόρφωση ισχυρών συμμαχιών για προσαρμογή των όρων του Μνημονίου αλλά και όλων των πολιτικών αντιμετώπισης της κρίσης στις ευρωπαϊκές αξίες και πολιτικές.
Θα μπορούσε η Ελλάδα αντί να μετατραπεί σε μαύρο πρόβατο να αποτελέσει το επίκεντρο για την επαναδιατύπωση κι εφαρμογή ενός νέου, αποτελεσματικού και δίκαιου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.
Η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο το έχουμε θέσει ξεκάθαρα και πολύ δυνατά. Από την αρχή του 2012 έχουμε εντείνει τις προσπάθειες και παρέμβουμε στη βάση μιας τρίτης στρατηγικής - του τρίτου δρόμου για τη διάσωση της Ελλάδας με όρους αλληλεγγύης και δίκαιων μεταρρυθμίσεων, σε πλήρη συμβατότητα με το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, σε πλήρη διαφοροποίηση από τις δυο κυρίαρχες σήμερα πολιτικές: αυτής του μονόδρομου, που θεωρεί ότι η ακολουθούμενη πολιτική είναι η μόνη λύση και της άλλης (που λειτουργεί συμπληρωματικά εκ των πραγμάτων) πολιτικής του “όχι σε κάθε αλλαγή”, αναζήτηση του “εχθρού” που ευθύνεται για όλα τα κακά της μοίρας και της φυλής.
Η πολιτική παρέμβαση των Πράσινων – προσωπικά έχω άριστη συνεργασία με όλη την ομάδα των πράσινων ευρωβουλευτών και έχω εκπλαγεί με το ουσιαστικό ενδιαφέρον τους για την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα – φέρνει αποτελέσματα. Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο δουλεύουμε συστηματικά στη βάση ακριβώς αυτής της “τρίτης στρατηγικής” για ουσιαστική αλλαγή των πολιτικών που εφαρμόζονται σήμερα για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης.
Η πολιτική παρέμβαση των Πράσινων – προσωπικά έχω άριστη συνεργασία με όλη την ομάδα των πράσινων ευρωβουλευτών και έχω εκπλαγεί με το ουσιαστικό ενδιαφέρον τους για την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα – φέρνει αποτελέσματα. Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο δουλεύουμε συστηματικά στη βάση ακριβώς αυτής της “τρίτης στρατηγικής” για ουσιαστική αλλαγή των πολιτικών που εφαρμόζονται σήμερα για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης.
Η συμμετοχή Έλληνα ευρωβουλευτή στην Ομάδα των Πράσινων έχει απελευθερώσει μια μεγάλη δυναμική αλληλεγγύης προς την ελληνική κοινωνία.
Με τις συνεχείς δηλώσεις των 2 συμπροέδρων μας, Ντάνυ Κον Μπεντίτ και Ρεβέκκα Χαρμς, με την υιοθέτηση μιας πολιτικής πρότασης 7 σημείων για αλλαγή της πολιτικής που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, με παρεμβάσεις στο θέμα των εξοπλιστικών δαπανών, της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, της διάσωσης του συστήματος υγείας, την παροχή στην Ελλάδα οικονομικής βοήθειας μέσα από διαφορετικά εργαλεία αλλά και την διαμόρφωση ενός Επενδυτικού Πακέτου Πράσινων Κοινωνικών Επενδύσεων, την εγγύηση των ελληνικών συνόρων από την ΕΕ για να μειωθούν δραστικά οι στρατιωτικές δαπάνες, την παροχή άμεσης ρευστότητας και οικονομικής βοήθειας σε όσους έχουν πράγματι ανάγκη και κυρίως τους ανέργους και τους νέους.
Με πρωτοβουλία μάλιστα των Πράσινων και σε συνέχεια των παρεμβάσεων μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωκοινοβούλιο αναμένεται να πάει ένα βήμα πιο μπροστά σε θεσμικό επίπεδο: Οι πρόεδροι των 4 σημαντικότερων πολιτικών ομάδων (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι) υιοθέτησαν μεταξύ άλλων στο σχέδιο ψηφίσματος που θα κατατεθεί στη σύνοδο της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου στις 24-28/10 κοινή πολιτική τοποθέτηση για την ανάγκη οι θέσεις που υποστηρίζει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην Τρόικα να έχουν την έγκριση και έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, να έχει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην Τρόικα την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου και να μπορεί το θεσμικό αυτό όργανο να καταψηφίζει τις θέσεις της Τρόικα ή/και να απορρίπτει τον εκπρόσωπό της Κομισιόν.
Σημαντική φυσική παρουσία πράσινων ευρωβουλευτών στην Ελλάδα είχαμε από την αρχή της κρίσης, αλλά από τον Μάρτιο 2012 η παρουσία των ευρωπαίων πράσινων ευρωβουλευτών έχει αποκτήσει άλλη δυναμική, ως έμπρακτη στήριξη της ελληνικής κοινωνίας αλλά και πλήρη και δημιουργική συνεργασία μαζί μου όλης της ομάδας των πράσινων. Μια ισχυρή παρουσία ξεκίνησε με την επίσκεψη, μετά από πρόσκλησή μου, των δυο συμπροέδρων της ομάδας μας Ντάνυ Κον Μπεντίτ και Ρεβέκκα Χαρμς.
Με πρωτοβουλία μάλιστα των Πράσινων και σε συνέχεια των παρεμβάσεων μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωκοινοβούλιο αναμένεται να πάει ένα βήμα πιο μπροστά σε θεσμικό επίπεδο: Οι πρόεδροι των 4 σημαντικότερων πολιτικών ομάδων (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι) υιοθέτησαν μεταξύ άλλων στο σχέδιο ψηφίσματος που θα κατατεθεί στη σύνοδο της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου στις 24-28/10 κοινή πολιτική τοποθέτηση για την ανάγκη οι θέσεις που υποστηρίζει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην Τρόικα να έχουν την έγκριση και έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, να έχει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν στην Τρόικα την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου και να μπορεί το θεσμικό αυτό όργανο να καταψηφίζει τις θέσεις της Τρόικα ή/και να απορρίπτει τον εκπρόσωπό της Κομισιόν.
Σημαντική φυσική παρουσία πράσινων ευρωβουλευτών στην Ελλάδα είχαμε από την αρχή της κρίσης, αλλά από τον Μάρτιο 2012 η παρουσία των ευρωπαίων πράσινων ευρωβουλευτών έχει αποκτήσει άλλη δυναμική, ως έμπρακτη στήριξη της ελληνικής κοινωνίας αλλά και πλήρη και δημιουργική συνεργασία μαζί μου όλης της ομάδας των πράσινων. Μια ισχυρή παρουσία ξεκίνησε με την επίσκεψη, μετά από πρόσκλησή μου, των δυο συμπροέδρων της ομάδας μας Ντάνυ Κον Μπεντίτ και Ρεβέκκα Χαρμς.
Όμως 9-11 Νοεμβρίου πάνω από 20 ευρωβουλευτές, οι συμπρόεδροι της ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, πράσινοι βουλευτές σε εθνικά κοινοβούλια, κάποιοι πράσινοι υπουργοί και 350-500 στελέχη των πράσινων από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα βρεθούν στην Αθήνα για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στην ελληνική κοινωνία και ταυτόχρονα να απαιτήσουν την ανάδειξη της Ευρώπης της κοινωνικής αλληλεγγύης.Θα μπορούσε το γεγονός αυτό να αποτελέσει το ξεκίνημα νέων κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών στην Ελλάδα για την διαμόρφωση του “τρίτου δρόμου” και μιας συμμαχίας κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που θα αλλάξουν την πορεία των εξελίξεων στη χώρας μας. Η πρόκληση είναι εδώ κι αφορά το μέλλον της χώρας αλλά και την ίδια την επιβίωση της χώρας.
Για να έχει επιτυχία η τρίτη στρατηγική, ο τρίτος δρόμος, προϋπόθεση είναι να βγουν στο προσκήνιο εκείνες οι δημιουργικές δυνάμεις που θα βοηθήσουν να αντιμετωπιστούν οι παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, διοίκησης, πολιτικής και κοινωνίας.
Κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που θα θέτουν ως στόχο την πράσινη και κοινωνική καινοτομία και πρωτοβουλία ως εργαλείο για διέξοδο από την κρίση, που θα οικοδομήσουν σταθερές κι εμπνευσμένες πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα απαιτήσουν την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη κι όχι τιμωρία, αλλά θα είναι έντιμες ώστε να παραδεχθούν, επίσης, ότι η πορεία που ακολουθούσαμε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν αδιέξοδη Κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που δεν ονειρεύονται την επιστροφή στο παρελθόν αλλά την συμμετοχική διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος στη βάση 4 βασικών πολιτικών επιλογών:
- ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και περισσότερη Ευρώπη για την Ευρώπη,
- αναζωογόνηση της οικονομίας, μέσω κυρίως της στροφής της σε πράσινη κατεύθυνση, προώθησης μορφών κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων και ενίσχυσης των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με άμεσο στόχο επίσης την δημιουργία θέσεων εργασίας, ώστε να μειωθεί δραστικά η μακροχρόνια ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός
- εξισορρόπηση της βίαιης μείωσης μισθών, συντάξεων και κοινωνικών υποδομών με στοχευμένη ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης, υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος και αναδιοργάνωση των κοινωνικών πολιτικών και των υπηρεσιών περιβάλλοντος ώστε να γίνουν αποτελεσματικές για τον πολίτη και να στηρίζουν ουσιαστικά όσους βρίσκονται πλέον στα όρια επιβίωσης
- ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής, κλιματικής και κοινωνικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές και τις αποφάσεις και ανάπτυξη ενός συμμετοχικού, δημοκρατικού, πολιτικού μοντέλου.
- ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και περισσότερη Ευρώπη για την Ευρώπη,
- αναζωογόνηση της οικονομίας, μέσω κυρίως της στροφής της σε πράσινη κατεύθυνση, προώθησης μορφών κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων και ενίσχυσης των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με άμεσο στόχο επίσης την δημιουργία θέσεων εργασίας, ώστε να μειωθεί δραστικά η μακροχρόνια ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός
- εξισορρόπηση της βίαιης μείωσης μισθών, συντάξεων και κοινωνικών υποδομών με στοχευμένη ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης, υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος και αναδιοργάνωση των κοινωνικών πολιτικών και των υπηρεσιών περιβάλλοντος ώστε να γίνουν αποτελεσματικές για τον πολίτη και να στηρίζουν ουσιαστικά όσους βρίσκονται πλέον στα όρια επιβίωσης
- ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής, κλιματικής και κοινωνικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές και τις αποφάσεις και ανάπτυξη ενός συμμετοχικού, δημοκρατικού, πολιτικού μοντέλου.
